Hoe voelt een jetlag?
Bij een jetlag, kan je lichaam niet snel genoeg wennen aan de nieuwe tijdzone. Dat kan de volgende symptomen veroorzaken [1]:
- Vermoeidheid
- Prikkelbaarheid
- Slaapproblemen
- Concentratieproblemen
- Hoofdpijn
- Verminderde eetlust
- Spijsverteringsproblemen
Wanneer je interne klok niet overeenkomt met de externe signalen van dag en nacht, moeten je organen hun ritme aanpassen. De duur van deze aanpassing varieert.
Hoe lang duurt een jetlag?
Als de signalen van dag en nacht niet overeenkomen met onze interne klok, moeten al je organen hun interne klok aanpassen. Hoeveel tijd je per dag kunt corrigeren, hangt af van je algemene gezondheid en je flexibiliteit. Over het algemeen past een persoon zich aan met 1 tot maximaal 1,5 uur per dag.
Wat is gemakkelijker: naar het oosten of het westen reizen?
Het is makkelijker om naar het westen te reizen. Als je naar het westen reist, wordt je dag in wezen langer. Het is dan alsof je achteruit in de tijd gaat. Je interne klok krijgt dan dus extra tijd om zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden.
Als je naar het oosten reist, is het alsof je dag korter wordt. Je interne klok heeft dan minder tijd om zich aan te passen. Meer mensen hebben dan ook last van een jetlag als ze naar het oosten reizen.
Bij een vakantie naar Amerika, loop je dus meer kans op een jetlag bij de terugreis (naar het oosten) dan bij de heenreis (naar het westen). Reis je naar Azië (naar het oosten), dan is het juist omgekeerd.
Samenvatting: Aanpassen aan een nieuwe tijdzone gebeurt gemiddeld met zo’n 1 tot 1,5 uur per dag. Oosterse reizen vervroegen je interne klok en dat is moeilijker dan reizen naar het westen.
Hoe kun je een jetlag voorkomen?
Een jetlag voorkomen is lastig. Je interne klok moet zich namelijk hoe dan ook aanpassen. Daar kun je niet omheen. Het vermijden van een vervelende jetlag is echter wel mogelijk, dat doe je zo [2]:
In principe moet je al enkele dagen van tevoren geleidelijk je interne klok synchroniseren met die van je vakantiebestemming, zodat je lichaam bij aankomst meteen in het juiste ritme zit. Hetzelfde zou je dan moeten doen bij terugkeer.
Dit is natuurlijk niet altijd handig als je afhankelijk bent van een vast school- of werkritme. In dat geval kan het een goede keuze zijn om enkele dagen vooraf vrij te nemen, zodat je je ritme geleidelijk kunt aanpassen.
Hoe pas je je biologische klok aan?
Als je naar het oosten gaat en je je klok moet vervroegen, kun je het volgende doen:
Begin enkele dagen van tevoren al wat eerder met je 'nacht'. Dat betekent dat je een uur vroeger:
- Je avondmaal eet
- De televisie (of andere schermen) uitschakelt en daglicht vermijd
- Aan je bedritueel begint
- Gaat slapen
Uiteraard moet je de dag daarna ook een uur eerder opstaan. Het liefst om meteen naar buiten te gaan en in het daglicht te zijn. Als het buiten nog donker is, kan kunstlicht ook helpen.
Tip: Een korte koude douche helpt je om beter wakker te worden.
Dit herhaal je de dag erna, waardoor je dan al 2 uur bent opgeschoven. Doe dit tot je ongeveer in de nieuwe tijdzone zit. De dag dat je op het vliegtuig stapt kun je gebruiken als extra dag om je ritme aan te passen.
Vlieg je de andere kant op? Dan werkt dit proces andersom. Oftewel: dan eet je en slaap je een uur later dan je gewend bent.
Samenvatting: Om niet zo’n heftige jetlag te ervaren, kun je enkele dagen voor je reis je interne klok aanpassen. Voor oostwaartse reizen kun je je 'nacht' eerder beginnen en de volgende dag eerder opstaan, terwijl het omgekeerde geldt voor westwaartse reizen.
Hoe verminder je een jetlag?
Wat als je niet de luxe hebt om enkele dagen van tevoren geleidelijk je interne klok aan te passen? Dan kun je tijdens je reis dingen doen om sneller van je jetlag af te komen, namelijk:
- Zorg ervoor dat je tijdens je reis niet slaapt op uren waarop het op je eindbestemming dag is.
- Het is het beste om de hele tijd wakker te blijven, zodat je de volgende nacht gewoon kunt aansluiten op het tijdschema van je bestemming.
Het beste is om niets te eten op de uren waarop het op je vakantiebestemming nacht is.
Samenvatting: Sneller van je jetlag afkomen doe je door in het vliegtuig je al aan te passen. Vermijd slapen op tijden dat het dag is, en vermijd eten tijdens de nacht, op je eindbestemming.
