Functies van de lever
De lever weegt maar liefst anderhalve kilogram en is daarmee één van de grootste en zwaarste organen in je lichaam. Dit gewicht laat zien hoeveel levercellen (hepatocyten) er dus nodig zijn om de grote hoeveelheid functies optimaal uit te voeren. Hieronder lees je welke functies de lever zoal vervult.
Energiehuishouding
De lever is een belangrijke speler voor de energiehuishouding. Het is een actief metabool orgaan dat in staat is om:
- Glucose op te slaan in de vorm van glycogeen als reserve-brandstof
- Deze glycogeen opnieuw om te zetten naar glucose en vrij te geven in het bloed bij een te lage bloedsuikerspiegel
- Nieuwe glucose aan te maken uit eiwitten bij een te lage bloedsuikerspiegel of bij behoefte aan extra energie
Naast het opslaan van reserve-energie kan de lever ook vitamine B12 opslaan voor later gebruik.
De lever produceert...
Verder is de lever onder meer verantwoordelijk voor de productie van:
- Gal
- Cholesterol
- Stollingsfactoren
- Bloedeiwitten (zoals albumine en inflammatoire cytokinen zoals C-reactief proteïne)
Ontgiftingsfunctie
Een belangrijke taak van de lever is het ontgiften van stoffen. Dit proces wordt biotransformatie genoemd, waarbij de structuur van endogene (lichaamseigen) of exogene (lichaamsvreemde) stoffen wordt veranderd. Door deze verandering worden de stoffen onschadelijk gemaakt. Zo kunnen ze via de urine of de ontlasting het lichaam verlaten. Soms worden stoffen echter ook geactiveerd, om gebruikt te worden door lichaamscellen.
Twee fases van biotransformatie
De lever volbrengt het proces van biotransformatie in twee fasen.
Tijdens de eerste fase worden alle stoffen wateroplosbaar gemaakt door middel van een proces dat hydroxylatie heet. Tijdens dit proces komen er veel vrije radicalen vrij. Als een stof wateroplosbaar is gemaakt, kan het worden uitgescheiden via de urine of ontlasting. Maar na deze eerste fase kunnen de stoffen soms nog werkzaam of zelfs toxisch zijn.
in dat geval moeten deze stoffen door de tweede fase heen.
In de tweede fase wordt de nu wateroplosbare stof nog één keer verder omgezet zodat de stof helemaal geneutraliseerd en onschadelijk gemaakt is. Hierbij spelen verschillende B-vitamines een grote rol.
Voor een optimale ontgifting is het belangrijk dat deze twee fases in evenwicht zijn. Met name een versnelde eerste fase, levert extra schadelijke stoffen in de vorm van vrije zuurstofradicalen op. Deze worden onschadelijk gemaakt door antioxidanten. De aanwezigheid van voldoende antioxidanten in de lever speelt dus een belangrijke rol bij het beschermen tegen oxidatieve schade.
De lever is overigens niet alleen verantwoordelijk voor het ontgiften van omgevingstoxines, zoals toxines in voeding, medicatie en alcohol. Ook zet het alle voedingsstoffen en alle lichaamseigen hormonen om.
De lever is medeverantwoordelijk voor:
- De afweer
- De bloedstolling
- De energiehuishouding
- Het ontgiften en de conjugatie van endogene en exogene stoffen
- De vetvertering aan de hand van gal
Voedingsstoffen ter ondersteuning van de lever
De lever heeft veel taken, daarom is het goed om dit orgaan optimaal te ondersteunen. Hoe doe je dat? Dit zijn belangrijke voedingsstoffen voor de lever en in welke voeding ze voorkomen:
- Choline (draagt bij tot de instandhouding van de normale leverfunctie)
Ei, vlees, vis, volkoren graanproducten, groenten, fruit en oliën.
- Taurine
Vlees, vis, schaaldieren en gevogelte.
- L-cysteïne
Groenten (ui, knoflook, broccoli, spruiten en linzen), schaal- en schelpdieren, kip en kalkoen.
- Zink (draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade)
Vlees, kaas, graanproducten, noten en schaal- en schelpdieren (garnalen en mosselen).
- Selenium (draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade)
Vis, vlees en noten (paranoten).
- Vitamine C (draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade)
Groenten, fruit, aardappelen.
Het zwavelhoudende organische zuur taurine kan in de lever maar beperkt worden aangemaakt uit de aminozuren L-cysteïne of L-methionine. L-cysteïne is een semi-essentieel aminozuur. Samen met selenium is L-cysteïne ook betrokken bij de aanmaak van glutathion, belangrijkste antioxidant van de lever.
Samenvatting: Belangrijke voedingsstoffen voor de lever zijn choline, taurine, l-cysteïne, zink, selenium en vitamine C.
Kruiden ter ondersteuning van de lever
Ook kruiden kunnen de lever ondersteunen. Mariadistel (Sylibum marianum) en paardenbloem (Taraxacum officinalis) dragen bij tot de instandhouding van de normale leverfunctie. Deze twee dragen bovendien bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve schade*.
Ook het kruid van broccoli (Brassica oleracea itálica) en artisjok (Cynara scolymus) worden al eeuwenlang ingezet in de kruidengeneeskunde.
Samenvatting: Interessante kruiden voor de lever zijn: mariadistel, paardenbloem, broccoli en artisjok.
Wat kun je nog meer doen voor de lever?
Naast voedingsstoffen en kruiden is een gezonde leefstijl met voldoende beweging en voldoende slaap belangrijk. Omdat de lever 24 uur per dag actief is, is een regelmatig bioritme van essentieel belang voor een goede leverwerking.
