Selfish immuunsysteem
Ook het immuunsysteem kan ‘selfish’ zijn. Om te overleven, moet het immuunsysteem ook voldoende energie tot zijn beschikking hebben. Het immuunsysteem in namelijk verantwoordelijk voor het elimineren van ziekteverwekkers. Net zoals het ‘selfish’ brein energie weg kan trekken uit andere organen, kan het immuunsysteem dat ook. Ideaal voor een korte periode, maar wanneer zich een chronische laaggradige ontsteking in het lichaam bevindt, zullen ander organen een energietekort krijgen, met alle gevolgen van dien.
Insulineresistentie als strategie
Hoe pakken de ‘selfish’ immuunsysteem en het ‘selfish’ brein energie af van andere organen? Dat doen zij onder andere door het mechanisme insulineresistentie te gebruiken. Wanneer het immuunsysteem en de hersenen veel energie nodig hebben, maken ze andere organen minder gevoelig voor insuline.
Het immuunsysteem en de hersenen zijn niet afhankelijk van insuline voor glucoseopname. Andere organen, zoals spieren en vetweefsel zijn daar wél van afhankelijk. Wanneer deze organen moeilijker glucose kunnen opnemen, blijft er meer glucose in het bloed. Deze glucose kan dan worden opgenomen door cellen van het immuunsysteem of door de hersenen.
Energie weer terugkrijgen
Kortom, een laaggradige ontsteking en chronische stress zijn de oorzaken van een energietekort in andere organen. Hoe krijgt jouw cliënt dan zijn of haar energie terug?
- Verminder de laaggradige ontsteking
- Verminder chronische stress
Wil je meer weten over het behandelen van een ‘selfish’ imuunsysteem en een ‘selfish’ brein? Kijk dan eens naar de agenda van Natura Foundation. Daar bieden wij verschillende webinars en lesdagen aan, zoals het gratis webinar ‘Selfish Brain onder de loep: de hersenen als stuurman van energie en gedrag ’.
Hoe maak je energie?
Energie maak je uit de koolhydraten, eiwitten en vetten die je eet. Om daar energie van te maken, spelen mitochondriën een belangrijke rol. Maar hoe zat dat ook alweer?
Allereerst is de spijsvertering belangrijk. Het voedsel dat verteerd wordt, begint in de mond en reist vervolgens door het spijsverteringskanaal, waar het voedsel wordt afgebroken tot kleine moleculen, zoals glucose. Glucose wordt opgenomen in de bloedbaan en wordt vervoerd naar onze cellen.
In onze cellen wordt glucose afgebroken door een proces dat glycolyse heet. Hierdoor ontstaat pyruvaat. Pyruvaat wordt naar de mitochondriën vervoerd. Mitochondriën zijn de ‘energiefabriekjes’ van onze cellen. Pyruvaat gaat vervolgens de citroenzuurcyclus in. Hierbij wordt pyruvaat omgezet in adenosine trifosfaat (ATP), NADH en FADH2. Dit zijn energierijke moleculen. Vooral ATP is een belangrijke energiedrager in de cel die energie opslaat en vervoert naar waar er energie nodig is.
NADH en FADH2 doneren hun energie aan de elektronentransportketen in de mitochondriën. Hier wordt hun energie gebruikt voor de oxidatieve fosforylering om uiteindelijk nog meer ATP te maken. Dit zorgt voor ongeveer 90% van de productie van ATP in ons lichaam. De afvalproducten van dit proces zijn water en koolstofdioxide, die we vervolgens weer uitademen. Kortom, mitochondriën spelen een cruciale rol in de energieproductie.
Oorzaken van een verminderd energieniveau
Weinig fysieke of mentale energie en vermoeidheid kunnen natuurlijk veel verschillende oorzaken hebben. Zo kan een onderliggende oorzaak zijn dat het ‘selfish’ immuunsysteem en ‘selfish’ brein de energie naar zich toe trekken. Maar er kunnen ook anderen oorzaken zijn, zoals een slaap-, magnesium-, vitamine B-, of ijzertekort. Om het probleem op te lossen is het dus heel belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Daarnaast kun je jouw cliënt alvast helpen met voedingsadvies om snel meer energie te krijgen.
Voeding voor meer energie
Magnesium
Magnesium is een mineraal dat betrokken is bij meer dan 600 stofwisselingsreacties in ons lichaam, waaronder energieproductie [2]. Magnesium speelt namelijk een cruciale rol in zowel de glycolyse als de citroenzuurcyclus, waarbij ATP wordt gemaakt [3]. Op deze manier draagt magnesium bij aan meer energie.
Wil jouw cliënt meer energie? Adviseer dan magnesiumrijke voeding, zoals:
- Pompoenpit/ zonnebloempit
- Cacao
- Noten
- Spinazie
- Boerenkool
- Bananen
- Avocado’s
- Amandelnoten
- Zalm
- Makreel
IJzer
IJzer is een mineraal dat verschillende belangrijke rollen speelt in het lichaam. Ook bij energie speelt het een belangrijke rol. IJzer is een essentieel onderdeel van hemoglobine. Hemoglobine is het eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof van de longen naar de rest van het lichaam vervoert. Zo wordt iedere cel voorzien van zuurstof. Dat is belangrijk, want zuurstof is noodzakelijk voor de productie van energie in de cellen, in de vorm van ATP.
IJzer zit in zowel plantaardig (non-heemijzer) als dierlijk voedsel (heemijzer). Maar alleen heemijzer wordt goed herkend door het lichaam en daardoor beter opgenomen. Wil jij een opfrisser over ijzer en ijzertekort? Lees hier dan verder.
| Heemijzer |
Non-heemijzer |
- Lever
- Kip
- Kalkoen
- Zalm
- Tonijn
- Makreel
- Oesters
- Mosselen
|
- Peper
- Cacao
- Spinazie
- Boerenkool
- Broccoli
- Amandelnoten
- Peulvruchten*
|
*Peulvruchten raden wij vanuit onze visie beperkt aan. Peulvruchten bevatten antinutriënten, daarom kun je peulvruchten het beste gedurende de nacht geweekt worden voor het consumeren.
Vitamine B
B-vitaminen helpen energie vrij te maken uit voeding. Er zijn natuurlijk verschillende B-vitaminen en niet iedere B-vitamine speelt dezelfde rol. Wél zijn ze allemaal belangrijk bij de energieproductie.
Hoe spelen B-vitaminen een rol in de energieproductie? Zoals eerder beschreven bestaat energieproductie uit verschillende stappen. Als eerst zorgen vitamine B1, B2, B3 en B5 voor de productie van het enzym acetyl-CoA uit macronutriënten. Acetyl-CoA is een belangrijk metaboliet in de energieproductie, want deze gaat de citroenzuurcyclus in. In de citroenzuurcyclus spelen vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8 en B12 een grote rol. En vitamine B2, B3 en B5 spelen weer een belangrijke rol bij de oxidatieve fosforylering [4]. Advies is om bij het suppleren van B vitaminen zoveel mogelijk een complex in te zetten, omdat de vitaminen een synergie hebben met elkaar.
Waar zitten deze B-vitaminen in?
| Voedingsbron |
Vitamines |
| Groene bladgroenten |
Vitamine B2, B3, B5, B6, B7 en B9 |
| Noten en zaden |
Vitamine B1, B2, B3, B5 en B6 |
| Eieren |
Vitamine B2, B5, B7, B8, B9 en B12 |
| Vlees en vis |
Vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8 en B12 |
Vitamine B12 komt voor in dierlijke producten en algen. Veel vegetariërs eten niet genoeg dierlijke producten en algen om aan hun vitamine B12 behoeften te komen en daarom kun je een supplement overwegen. Let er dan wel op dat het supplement de actieve vorm van de B-vitamine bevat.
PQQ
Pyrroloquinoline quinon, afgekort als PQQ, is een stof die een belangrijke rol speelt in energieproductie. Het is een vitamineachtige stof die verwant is aan de B-vitamines, maar het is officieel geen vitamine.
PQQ is betrokken bij de groei en ontwikkeling van mitochondriën. Hoe zit dat precies? PQQ werkt samen met het stofje PGC1a. PGC1a reguleert de expressie van genen die betrokken zijn bij het energiemetabolisme. Door een samenwerking tussen PGC1a en PQQ, helpt PQQ bij de aanmaak van nieuwe mitochondriën in onze celle n. Bovendien zorgt deze samenwerking ervoor dat de spieren goed werken, de bloeddruk op peil blijft en dat het lichaam zowel cholesterol en vet goed kan reguleren [5,6].
PQQ is ook een cofactor voor enzymen die betrokken zijn bij de redoxreacties, een proces waarbij elektronen worden uitgewisseld. Deze redoxreacties zijn belangrijk voor ATP-productie. Omdat PQQ de groei van mitochondriën stimuleert, krijg je meer energie en daarbij verbetert ook de gezondheid van de cellen. PQQ is dus niet te missen bij energie en gezondheid!
PQQ is te vinden in:
- Kiwi’s
- Papaja’s
- Peterselie
- Spinazie
De invloed van beweging, bioritme en stress op je energieniveau
Beweging is belangrijk en dan voornamelijk regelmatig licht tot matig intensief bewegen. Dat weten we inmiddels wel. Maar waarom bewegen zo belangrijk is, is onder veel mensen minder bekend. Eén van de redenen is dat beweging het metabolisme stimuleert, infectierisico vermindert, neuroprotectief is en beschermt tegen welvaartsziekten.
En hoe zit het ook alweer met het bioritme? Een verstoord bioritme heeft invloed op het energieniveau, maar ook op de algehele gezondheid. Het slaap-en waakritme reguleert de natuurlijke cycli van het lichaam. Het beïnvloedt onder andere de hormoonproductie, lichaamstemperatuur en metabolisme. Een verstoord bioritme kan leiden tot vermoeidheid, verminderde alertheid en verminderde energieniveaus. Als het bioritme van jouw cliënt verstoord is, is het dus belangrijk om deze te herstellen.
Zoals eerder beschreven, kost chronische stress heel veel energie, omdat het ‘selfish’ brein energie naar zichzelf toetrekt. Adviseer jouw cliënt daarom om stress daarom te verminderen. Of nog belangrijker: adviseer jouw cliënt om na een stressmoment even tijd te nemen om tot rust te komen, zodat hij of zij in een parasympatische toestand komt.
