Regelmatig bewegen is goed
Gemiddeld voelden de proefpersonen zich ongeveer 3,4 dagen per maand mentaal niet sterk. Sportende personen voelden zich 1,5 dagen minder vaak slecht. Daarnaast voelden sporters met een doorgemaakte depressie zich minder vaak slecht (gemiddeld 3,75 dagen minder) in vergelijking met niet-sporters met een reeds doorgemaakte depressie.
Uit het onderzoek bleek dat alle soorten lichaamsbeweging in verband gebracht kunnen worden met een verbeterde geestelijke gezondheid. De sterkste vermindering van het aantal slechte geestelijke gezondheidsdagen traden op bij teamsporten (22,3%), fietsen (21,6%), aerobics en gymnastiekoefeningen (20,1%). Zelfs het voltooien van huishoudelijke klusjes ging gepaard met een verbetering waarbij de deelnemers zich ongeveer een halve dag per maand minder slecht voelden.
De onderzoekers concluderen dat ook de duur, de frequentie en het type fysieke activiteit van belang was. Bewegen gedurende 30 tot 60 minuten, drie tot vijf keer per week en in teamverband lijkt het meest gunstige effect te hebben op de mentale gezondheid. Bij meer dan 23 keer per maand bewegen of sportprogramma’s volgen die langer dan 90 minuten in beslag nemen, nam het aantal dagen toe waarop de deelnemers van het onderzoek zich mentaal slechter voelden.
Klassiek kip-of-ei-dilemma
Opgemerkt moet worden dat men geen oorzakelijke verbanden heeft kunnen aantonen. Draagt sporten bij aan een betere mentale gezondheid of doen mensen die zich mentaal goed voelen meer aan sport? Het kan niet worden uitgesloten dat beide stellingen waar zijn en een bijdrage leveren aan de onderzoeksresultaten.
De meeste onderzoeken suggereren dat bewegen mogelijk gunstig is voor de mentale gezondheid. Dit is vooral onderzocht bij mensen met depressieve klachten. Anderzijds moet benadrukt worden dat er grote individuele verschillen optreden in het resultaat (Stavrakakis 2015). Een persoonlijk bewegingsplan dat goed gemonitord wordt verdient daarom altijd de voorkeur.
Onregelmatig bewegen minder goed
Recent Australisch onderzoek benadrukt het belang van vaak en veel bewegen. Bij voorkeur elke dag. Een grootschalig literatuuronderzoek ging in op de vraag of het onderbreken van regelmatige lichaamsbeoefening depressieve gevoelens aanwakkert bij mensen die daar gevoelig voor zijn (Morgan 2018). Daar lijkt het in elk geval wel op. Aan het onderzoek namen 152 volwassenen deel. Allen met een voorgeschiedenis van depressieve klachten. Deze mensen waren tenminste 3 maal per week, gedurende 30 minuten, over een periode van 3 maanden fysiek actief.
In sommige gevallen veroorzaakte het stopzetten van het ritme in deze sportbeoefening al na drie dagen een significante toename van depressieve symptomen. Verbanden werden onder andere gelegd via biomarkers in het bloed, voor zover deze bekend waren. Andere onderzoeken geven aan dat de depressieve symptomen van mensen na één of twee weken toenemen. Kortom het onderbreken van een bewegingsprogramma induceert gevoelens van depressiviteit bij mensen die daar gevoelig voor zijn.
Kennis in de praktijk
Samengevat blijkt dat regelmatig sporten en bewegen vele gezondheidsvoordelen oplevert. Voor wat betreft de lichamelijke gezondheid neemt de kans op hart- en vaatziekten, beroertes of diabetes en vroegtijdig overlijden af. Anderzijds lijkt het erop dat bewegen ook goed is voor de mentale gezondheid. Het idee dat er intensief gesport moet worden is onjuist en kan ontmoedigend werken. Tuinieren, hond uitlaten, traplopen, stevig wandelen en fietsen is allemaal goed.
Bronnen
- Chekroud SR, Gueorguieva R, Zheutlin AB, Paulus M, Krumholz HM, Krystal JH, e.a. Association between physical exercise and mental health in 1·2 million individuals in the USA between 2011 and 2015: a cross-sectional study. The Lancet Psychiatry. 1 september 2018;5(9):739–46.
- Stavrakakis N, Booij SH, Roest AM, de Jonge P, Oldehinkel AJ, Bos EH. Temporal dynamics of physical activity and affect in depressed and nondepressed individuals. Health Psychol. december 2015;34S:1268–77.
- Morgan JA, Olagunju AT, Corrigan F, Baune BT. Does ceasing exercise induce depressive symptoms? A systematic review of experimental trials including immunological and neurogenic markers. J Affect Disord. 2018;234:180–92.
