Bijzondere fysiologie
Wim Hof staat in het middelpunt van een wetenschappelijk onderzoek op het gebied van zijn uitzonderlijke lichaamsfysiologie. Het lijkt er sterk op dat hij zijn autonome zenuwstelsel zelf kan beïnvloeden. Een vermogen dat hij toeschrijft aan een reeks zelfontwikkelde ademhalings- en meditatietechnieken. De drie componenten van de Wim Hof Methode (WHM) omvatten niet alleen ademhalingsoefeningen en het trainen van mindset/concentratie, maar ook geleidelijke blootstelling aan koude.
In de VS is in 2018 onderzocht hoe de hersenen van Hof reageren tijdens blootstelling aan de kou en welke fysiologische mechanismen hem deze weerstand kunnen bieden. Dit onderzoek maakt deel uit van een reeks neurobiologische studies met betrekking tot temperatuurregulatie en gaat specifiek in op de werking van de hersenen van de Iceman bij extreem lage temperaturen. Aspecten van de WHM kunnen mogelijk interessant zijn voor de geestelijke gezondheidszorg of het aanpakken van aandoeningen van het afweersysteem.
Interessante resultaten
De onderzoekers bestudeerden aan de hand van beeldvormende technieken, waaronder een MRI-scan en PET-scan, de hersen- en lichaamsfuncties van Hof. Tijdens de drie dagen durende metingen droeg Hof een specifiek ontworpen pak, lijkend op een wetsuit, dat de onderzoekers lieten vollopen met temperatuurgecontroleerd water. Daarnaast werden beeldgegevens verzameld en fysiologische gegevens gemeten om die vervolgens te relateren aan de gecontroleerde koudeblootstelling. Natuurlijk werden metingen verkregen via de Iceman, ook vergeleken met die van een controlegroep van gezonde deelnemers. Dit leverde interessante resultaten op.
Hof blijkt, dankzij zijn eigen WHM, te beschikken over een uitstekende koudetolerantie. Het onderzoek laat zien dat de huidtemperatuur van Hof weinig verandert na koudeblootstelling. De onderzoekers schrijven dit toe aan zijn vermogen om de sympathische component van het autonome zenuwstelsel, in verhoogde mate te innerveren. Ook werd via de PET-scan een verhoogde glucoseverbranding door de tussenribspieren vastgesteld. Dit gegeven stelt hem in staat om warmte op te wekken die via longen en circulerend bloed de kleine bloedvaatjes rondom de longblaasjes verwarmt. Het controleren en reguleren van de (perifere) huidtemperatuur, en tegelijkertijd daarmee de (centrale) kerntemperatuur, is niet voor iedereen weggelegd. Het verklaart wel hoe Hof weerstand biedt tegen bevriezingsverschijnselen.
De Wim Hof Methode beïnvloedt het immuunsysteem
De ademhalingsoefeningen, mindset en herhaalde blootstelling aan koude activeren niet alleen het autonome zenuwstelsel. Deze oefeningen remmen ook de reactie van het immuunsysteem. Onderzoekers van het Radboud UMC leverden hiervoor het eerste wetenschappelijk bewijs. Zij lieten Hof twaalf gezonde mannen tien dagen trainen met zijn specifieke technieken. Vervolgens kreeg zowel de getrainde groep als de niet-getrainde controlegroep een injectie toegediend met endotoxine. Het immuunsysteem reageert op endotoxine alsof levende bacteriën binnendringen door het aanmaken van ontstekingseiwitten. Griepverschijnselen zoals hoofdpijn en koorts kunnen hiervan een gevolg zijn.
In dit onderzoek kwam naar voren dat de getrainde groep meer adrenaline aanmaakte, een stresshormoon dat vrijkomt bij verhoogde activiteit van het sympathisch zenuwstelsel en dat de immuunrespons onderdrukt. De getrainde groep had minder ontstekingseiwitten en minder griepverschijnselen. Hieruit kan de conclusie getrokken worden dat de WHM het immuunsysteem positief kan beïnvloeden.
Kennis in de praktijk
De drie componenten van de WHM, de ademhalingsoefeningen, mindset en herhaalde blootstelling aan koude, hebben een gunstige werking op het autonome zenuwstelsel. Ook wordt adrenaline aangemaakt wat de immuunrespons kan onderdrukken. Dergelijke oefeningen kunnen onderdeel worden van uw behandelplan voor uw cliënten. Denk hierbij aan ademhalingsoefeningen die hypoxie en hypercapnia opwekken, aan meditatieoefeningen en aan het regelmatig nemen van een koude douche of ijsbad; interventies waarmee de werking van het stresssysteem en immuunsysteem kan worden gereguleerd.
Bronnen
- Matthijs Kox et al, Sympathetic nervous system limits immune response, Proceedings of the National Academy of Sciences May 2014, 111 (20) 7379-7384; DOI: 10.1073/pnas.1322174111
- Otto Muzik et al, "Brain over body"–A study on the willful regulation of autonomic function during cold exposure, NeuroImage (2018). DOI: 10.1016/j.neuroimage.2018.01.067
